Wie was de man die actief was als schrijver, verteller, fotograaf, toneelspeler en actievoerder? Trees Heirbaut en Jef Maes maakten een uitgebreide documentaire (50′) over Karel Heirbaut, de man die van zijn geuzennaam zijn handelsmerk maakte.

 

Meningen en artikels over De Plastrontrekker

Jonas Geirnaert, film- en televisiemaker.

“Of ze vandaag de dag nog geboren worden, ik vraag het me soms af. Mannen als Wilchar, Frans Wuytack, Karel Heirbaut. Mannen met het hart op de juiste plaats, de voeten stevig in de maatschappij, en de oren tussen de werkmensen. Zo zijn er velen natuurlijk, maar het verschil zit hem in de handen. De handen van deze mannen lijken niets anders te kunnen dan maken, schrijven, fotograferen, beeldhouwen, schilderen, en nu en dan eens stevig aan een plastron trekken, of die nu rond de nek van de baas of van de koning hangt. Ik heb Karel Heirbaut jammer genoeg pas leren kennen na zijn dood, bij het bekijken van De Plastrontrekker. Wat hij tijdens zijn leven gedaan en bereikt heeft is bijzonder kostbaar, maar met geen mogelijkheid te meten. De begeestering waarmee hij in het leven stond en tegen het onrecht ten strijde trok, kan – en hoeft – niet in cijfers of tabellen gegoten worden, en precies daarom is deze met liefde gemaakte documentaire zo waardevol.  Want zoals een foto korrel na korrel scherper wordt bij het ontwikkelen, zo ook moet de herinnering aan Karel Heirbaut levend gehouden en aangescherpt worden. Op die manier zal de waarde van zijn nalatenschap duidelijk worden voor de generaties die na hem komen. Zodat er nog vaak aan plastrons getrokken mag worden, zo vaak en zo hard als nodig.”

Jan Vromman, documentairemaker van o.a. Zolang er scheepsbouwers zingen…

”Het was met verwondering dat ik, bij het maken van mijn documentaire over Boelwerf, op Karel Heirbaut botste. Voor de camera gedroeg de man zich wat nerveus en weinig sereen, maar later ontdekte ik in zijn geschriften en zijn foto’s de ‘kunstenaar’ achter de militant. Karel had een eigen taal ontwikkeld. Vooral de schrijftaal ervaar ik als uniek. Zijn teksten zijn zowel teder als venijnig, liefdevol als spottend, maar altijd vol beelden en verbeelding. We hebben hier te maken met een ‘volkse’ kunstenaar die geroemde schrijvers recht in de ogen kon zien. Wat Karel schiep was noch populistisch, noch elitair. Een echte hartslag klopte, het was een kunst die dreef op sociaal engagement en woede, maar het thematische altijd oversteeg en tot een eigen persoonlijke en volwaardige ‘uitdrukking’ kwam. Het is voor de hand liggend om in Karel Heirbaut een soort van ‘Uilenspiegel’ of ‘Pallieter’ te zien, maar dat is fout. Karel Heirbaut is èn ‘Charles de Coster’ én ‘Felix Timmermans’; niet het personage maar de schepper van ‘personages’. Nu is er de film, De Plastrontrekker. De documentaire waakt er over ‘de geest van Karel’ getrouw te zijn. We krijgen een beeld van een complex en rijk figuur in enige minuten en dat is al een grote verdienste. We hebben te maken met een liefdevol portret en het liefdevolle maakt alles mooi. Het is een speelse, eenvoudige en daardoor waardige film geworden.”

Thomas Blommaert, auteur van Ik was nog nooit in Zelzate geweest

“De Plastrontrekker verdient verspreiding tot heel ver buiten het Soete Land van Waas. Het is een pikuur tegen het cynisme van alledag. En een pleidooi voor een beetje subversiviteit. En ja, misschien, heel misschien brengt het ergens iemand met een vervelende baas in driedelig kostuum wel op ideeën.”

Hugo De Blende, voorzitter Lokaal Overlegplatform (LOP) Sint-Niklaas

“De Plastrontrekker is een prachtige documentaire over Karel Heirbaut maar vooral ook een eerbetoon aan zijn breed engagement. De film is interessant omdat hij informeert, hij is humoristisch omwille van de anekdotes maar ook ontroerend omwille van de ode die aan Karel gebracht wordt door zijn familie en strijdgenoten van weleer.”

Patrick Mertens, ABVV-metaal Oost-Vlaanderen

“Toen De Plastrontrekker ten einde liep zat ik met een krop in de keel. Toen het licht in de zaal terug aan ging en ik om mij heen keek, zag ik veel ontroerde gezichten. Het applaus hield terecht zeer lang aan. Het document boeide de volle vijftig minuten. Gedurende verscheidene jaren had ik het geluk om met Karel stellingen in en rond de schepen te bouwen. Hij leerde mij niet alleen stellingen bouwen, hij vertelde mij tientallen verhalen over hoe hij tot bepaalde inzichten was gekomen. Elke dag discussieerden we er op los! Niet alleen op en nabij de Boelwerf voerde hij actie. Hij ging manifesteren tegen de kerncentrale in Chooz en ging betogen in Parijs. Zijn ‘syndicale loopbaan’ liep echter niet over rozen. In 1981 werd hij samen met ‘de 128’ afgedankt. De vijf maanden durende staking die hierop volgde kon niet baten. Wie toen dacht dat het met de Karel gedaan zou zijn, zat er ver naast! ’t Was alsof het voor hem maar pas begon. Hij reisde de hele wereld rond en voerde met veelsoortige sociale bewegingen actie. Tegenwoordig wordt Karel Heirbaut als een ‘volkse’ kunstenaar (fotograaf, schrijver, acteur…) omschreven. Maar hij zelf wilde dat helemaal niet zijn. Toneel, verhalen, fotografie,.. het waren in zijn ogen middelen om de strijd tegen onrecht te voeren. Vele aspecten van wat men vandaag de dag in sociale hogescholen en syndicale opleidingsprogramma’s probeert aan te brengen, werd al in de tijd van Karel door hem en zijn medestanders in de praktijk gebracht. Het is daarom dat het werk van Karel Heirbaut vandaag nog zoveel te betekenen heeft, zeker voor de vakbond.”