Onderstaand opiniestuk verscheen op 24/05/2016 op de opiniepagina van De Morgen. Het werd ondertussen al meer dan 370 keer gedeeld. Klik hier voor het volledige stuk, of lees het hieronder

TINA of TIA?

Trees Heirbaut en Jef Maes, maakten samen met Nigel Willams boek en film FUCK TINA!

TINA, ‘there is no alternative’ is het riedeltje dat door bijna alle regeringen in Europa wordt gezongen, onze regering Michel-De Wever incluis. Het geld is op en de broeksriem moet aangesnoerd. Maar het is een vals lied, want er is wel een alternatief.

Besparingen in de culturele sector, de verzorgingssector, onderwijs, openbaar vervoer, openbare diensten, …. kortom in alle segmenten van het leven die er toe doen en die het samenleven leefbaar en menselijk maken, worden de budgetten gekort. Dat is de realiteit. De enigen die bedolven worden onder bergen subsidies (hoewel het anders wordt verwoord, zoals ‘lastenverlaging’, ‘belastingvrijstelling’, ‘notionele intrestaftrek’, enz..) zijn de ‘vrije’ ondernemers en de ‘vrije’ bankiers. Ze geraken zelfs overdonderd door de belastingvrijstellingen waardoor de top 50 van de grootste bedrijven quasi geen belastingen betaalt. Men doet alsof deze ‘vrije markt’ een natuurwet is die altijd heeft bestaan en altijd zal blijven bestaan. Nochtans is dat niet zo. De ‘vrije markt’ is vandaag verworden tot de nieuwe religie. Het is heiligschennis om dat in vraag te stellen.

 

De vakbonden organiseren vandaag een nationale betoging als verzet tegen de besparingsmaatregelen van de regering. Ze vechten voor het behoud van sociale verworvenheden zoals de 38-urenweek en de pensioenen. De voorbije jaren zijn al heel wat voorzieningen verkregen via sociale strijd gesneuveld op het altaar van ‘de vrije markt’. Hoe ver kan men gaan? Zonder blozen spreken politici over de hangmat van de sociale zekerheid. Uitlatingen die een tijdje geleden op een electorale afstraffing zouden kunnen rekenen, krijgen vandaag applaus. Hoe is het zover kunnen komen?

 

Liberale denktanks hebben in de jaren ‘50 doelbewust de solidaire samenleving aangevallen. Owen Jones, journalist van The Guardian heeft dit uitgebreid gedocumenteerd in zijn boek Establishment. Het is niet Charles Michel die ‘TINA’ uitgevonden heeft. De grondlegger van ‘there is no alternative’ is Margaret Thatcher, de oerconservatieve premier van het Verenigd Koninkrijk in de jaren ’80-90 van de vorige eeuw. Zij is erin geslaagd onder het mom van de individuele vrijheid de neoliberale gedachten ingang te doen vinden. Het breken van de vakbondsmacht was voor haar essentieel. Het is niet voor niks dat er vandaag de roep naar een minimale dienstverlening bij ons luid weerklinkt. 

Nigel Williams, stand-upcomedian, vluchtte als het ware weg uit het land van Thatcher. Vandaag voelt hij met zijn ellebogen aan dat ons land dezelfde weg opgaat. Het is de moeite om de achterliggende mechanismen bloot te leggen. Gedurende een jaar trokken we op onderzoek uit. We reisden met hem naar Engeland en ontmoetten diverse deskundigen. Owen Jones schetst haarfijn hoe de draaideurpolitiek tussen politiek en bedrijfswereld werkt. Joris Luyendijck die het boek schreef Dit kan niet waar zijn, over het financiële centrum van Londen, getuigt hoe in de bankensector quasi niets veranderd is sinds de crisis van 2008, toen de diverse overheden (wij, de belastingbetalers) de banken hebben gered. De regeringen laten betijen.

Nulurencontracten, de woningcrisis, de werkloosheid, een kinderarmoede van 25 procent, de gigantische kloof tussen arm en rijk… Deze ontwikkelingen in de UK zijn allemaal ontstaan als gevolg van politieke keuzes van opeenvolgende regeringen. TINA is een ideologische keuze, vanuit een visie op de samenleving.

Gouden Palm-winnaar Ken Loach formuleerde het vorige zondag in zijn bedankingspeech in Cannes als volgt: “De wereld waarin we leven, staat op een gevaarlijk punt. We zijn in de greep van een project van extreme besparingen, dat gedreven wordt door neoliberale ideeën. Dat heeft ons tot op de rand van een catastrofe gebracht. Dat heeft geleid tot miljoenen mensen in ontbering en tot nog veel meer miljoenen mensen die lijden, van Griekenland in het oosten tot Spanje en Portugal in het westen. En dat heeft ons een minuscule groep opgeleverd met groteske rijkdom.”

Maar het kan anders. We spraken met sir Anthony Atkinson, professor economie en een wereldautoriteit op het vlak van armoedebestrijding. In zijn boek Ongelijkheid formuleert hij een eenvoudig maar geniaal voorstel: de ongelijkheidstoets. Hij stelt voor om elke maatregel die genomen wordt door een regering af te toetsen op het vergroten of verkleinen van de ongelijkheid in de samenleving. Waarbij uiteraard elke maatregel die de ongelijkheid vergroot moet worden uitgebannen. En dit niet alleen op het terrein van financiën en economie, maar op alle terreinen: huisvesting, onderwijs, innovatie, enz… Ook dit is een ideologische keuze, maar vooral een logische en een menselijke keuze, gericht op de 99% van onze samenleving. TINA of TIA (there is an alternative)? Welke keuze maak jij?