FIETSEN VOOR VREDE: Een fietstocht over oorlog, verzet en vrede.

Vertrek: Markt 14u

Het is 9 september 1944 11.30 uur. Via de Dendermondse steenweg trekken Engelse tanks de stad binnen. Via de Kokkelbeekstraat verschijnen ze op de Markt. De mensen lopen van alle kanten toe: “Ze zijn er, ze zijn er”. De enkele klokken die niet aangeslagen zijn door de Duitse bezetter, beginnen te luiden. Vier jaren van bezetting, honger en miserie lijken voorbij. Wat een ongelooflijke vreugde! Onmiddellijk gevolgd door woede op alles wat Duitsgezind was.

Het Duitsgezinde bestuur met oorlogsburgemeester Van Haever probeert zich te verstoppen. De echte burgemeester Heyman komt uit zijn schuiloord (Psychiatrisch Ziekenhuis Sint-Lucia) te voorschijn. Samen met commissaris Creyts neemt hij het burgerlijk bestuur in handen.

Met deze fietstocht gaan we op zoek naar alles wat herinnert aan deze periode. Overgebleven tekenen van oorlog, verzet en vrede .

Stop 1: Pools gedenkteken

Onmiddellijk na de Engelsen kwamen de Poolse troepen in de stad. Deze soldaten hadden heel Europa doorkruist. Toen Polen door nazi-Duitsland en de Sovjetunie werd bezet kwamen ze via Hongarije in Frankrijk terecht. Ze vochten in het Franse leger en trokken daarna via Duinkerken naar Engeland waar ze een nieuwe pantserdivisie vormden. Ze speelden een hoofdrol bij de landing in Normandië en de bevrijding van West-Europa. Alleen in het bevrijde Polen waren ze niet welkom. Daar zat het linkse bestuur niet te wachten op een leger van het ancien regime. En zo komt het dat vele Sint-Niklazenaren Slovack heten of Kossolovski of Ullichnofski  …

Stop 2: Monument Kroonmolenplein

Op 10 mei vallen Duitse bommen op de oude baan Antwerpen-Gent. Er vallen 15 gewonden. Op 12 Mei vallen brisant- en brandbommen op de Ankerstraat en de Papenakkers. Valentine de Mol en Marie-Therese Peeters overleven het niet. Op 17 mei 1940 begint de oorlog echt voor deze stad met zware bombardementen op de Molendreef, de Hofstraat, Spoorweglaan, Dalstraat en de Gasmetersstraat. Er vallen 78 burgerslachtoffers en 2 militairen. Dit monument van Hubert Minnebo werd opgericht op 17 mei 1990 ter nagedachtenis van de burgerlijke slachtoffers.

Stop 3: Monument Gasmetersstraat

Dit monument herdenkt de 49 vluchtelingen uit Breda die een schuiloord vonden in het vroegere klooster (nu de school De Fontein) hiernaast. Het bombardement van 17 mei werd hen fataal.

Hier lezen we samen het gedicht Vluchtelingen van Charles Ducal. De tekst van het gedicht kunt u hier vinden. 

Stop 4: Gedenkplaat Willy Stevens                      

Willy Stevens was lid van het Geheim Leger en werd na verklikking gearresteerd door de geheime Feldpolizei op 19 juni 1944. Hij overleeft het concentratiekamp van Schandelah niet en sterft als slachtoffer van het naziregime op 10 februari 1944.

Stop 5: Hoek Heistraat- Plezantstraat, een nachtje feesten

Op 9 september 1944 wordt de stad bevrijd, de Duitsers trekken zich terug richting Sint-Pauwels en Stekene.  Die gemeenten zullen pas enkele dagen later worden bevrijd. Jonge mannen en vrouwen die een beetje verder op Vleyminckshoek woonden, trokken naar de stad om te feesten. “Goed geladen” komen zij terug naar huis. Maar aan de Plezantstraat houdt een boer hen tegen want de Duitsers zijn terug en hebben een stelling met geschut geplaatst, hier op deze hoek. Zij waren direct nuchter en verschuilden zich in een schuur. De volgende ochtend hebben de Duitsers zich teruggetrokken en met een bang hartje geraakten zij thuis.

Stop 6: Markstraat Puivelde: vader en zoon Cornu

Theofiel en Karel waren lid van het Geheim Leger. Ze verschaften vluchtelingen onderdak, deden mee aan sabotagedaden enz… Op 28 juli 44 worden ze opgepakt. 14 dagen later wordt Theofiel op transport gezet naar Buchenwald. Omdat het Kamp bijna bevrijd is worden de gevangenen op  6 april 45 op dodenmars gezet. Wie niet meekan wordt doodgeschoten. Eén van de eerste is Theofiel. Zijn zoon Karel wordt op 31 augustus 44 naar Neuengamme gedeporteerd waar hij enkele maanden later zal bezwijken.

Stop 7: Populierenwijk: Monument van de weerstand

Na de landing in Normandië probeert het verzet de geallieerden te helpen door acties te voeren tegen de terugtrekkende Duitsers. Op 5 september 44 probeert een twaalfkoppige groep van het Geheim Leger Het Kasteeltje van Belsele in handen te krijgen. Daar zit een groep Duitse soldaten. Het wordt een bloedige confrontatie en 7 verzetslui komen om.

Stop 8: Oorlogsmonument Belsele dorp

Op het monument vindt ge namen van verschillende verzetslui.

Stop 9: Tabaksstraat 32

Jonge mannen richten een verzetcel op van het Onafhankelijkheidsfront.

Stop 10: Breedstraat Karlec-IMC-FMC

Het Bedrijfscomité Karlec en het Onafhankelijkheidsfront bezetten na de bevrijding dit Duitsgezind fabriek. Maar vrij snel moeten ze de bezetting opgeven en wordt het bedrijf Amerikaans bezit.

Passage 11: Rijden langs monument Engelse bevrijders( Parklaan-Markt) en het monument brigade Piron (Heymanplein)

De Brigade Piron is een Belgische eenheid die vanuit Engeland meehielp aan de landing en de bevrijding. De basis zijn 29 militairen die zich niet neerleggen bij de overgave van het Belgische leger en 40 Belgen uit het Franse vreemdelingenlegioen. Deze eenheid groeit uit tot 2.200 man die na de landing in Normandië worden ingezet. De brigade wordt een tijdlang in het Waasland gekazerneerd. Er sneuvelen 78 manschappen.

Einde: 

Drankje en boterhammen.

Filmpjes over de bevrijding.